Pandemia koronawirusa uświadomiła prawie połowie Polaków, że naprawdę warto regularnie odkładać pieniądze. Jak pokazują wyniki badania Assay Index, blisko 45% spośród nas nie ma żadnych oszczędności, a tylko jedna piąta jako cel gromadzenia kapitału wskazuje emeryturę.
Stan oszczędności Polaków
Badania dotyczące wiedzy Polaków o finansach, podejścia do oszczędzania i inwestowania wskazują, że poziom wiadomości na te tematy jest na niskim poziomie. Podobne wnioski płyną z raportu Assay Index. Wynika z niego, że 44% z nas nie posiada żadnych zaoszczędzonych pieniędzy. Pozostała grupa odłożyła średnio 29 688 zł, tylko 6% osób spośród nich może pochwalić się środkami w wysokości powyżej 100 tys. zł.
Wśród tych, którzy nie posiadają oszczędności i cały swój dochód przeznaczają na bieżącą konsumpcję przeważają osoby starsze (w wieku 55-64 lat), mieszkańcy małych miast (do 20 tys. mieszkańców), posiadający niższe wykształcenie. Nie oszczędzają także osoby, których zarobki nie przekraczają 2 tys. zł netto miesięcznie, gdyż całe dochody wydają na pokrycie bieżących potrzeb.
55% Polaków twierdzi, że stan ich finansów nie zmienił się w porównaniu do tego, co było przed pandemią. Zdaniem 38% badanych ich sytuacja finansowa uległa pogorszeniu, a według 8% poprawiła się. Bardziej ucierpieli mieszkańcy miast (zwłaszcza powyżej 500 tys. mieszkańców) niż osoby ze wsi i mniejszych ośrodków.
Poduszka finansowa
Ze względu na różnice w wydatkach „na życie” i obsługę zobowiązań finansowych trudno jest określić, jakim zabezpieczeniem dla osoby czy jej rodziny są zgromadzone środki, jeśli nie odniesie się posiadanych oszczędności do czasu jaki można przetrwać korzystając z nich w przypadku utraty dochodów.
Z badania Assay Index wynika, że ponad połowa osób posiadających oszczędności ma poczucie, że w przypadku utraty pracy posiadane oszczędności pozwoliłyby im na utrzymanie się do pół roku. Dla 13% zgromadzone środki wystarczyłyby zaledwie na miesiąc. W tej grupie są przede wszystkim osoby w wieku 25-34 lata, czyli „na dorobku”.
Osoby o najwyższym poziomie zabezpieczenia finansowego, którym oszczędności pozwalają przeżyć ponad rok, stanowią 17% osób oszczędzających (ok. 8% ogółu Polaków).
Gdzie trzymamy oszczędności?
Co czwarty oszczędzający trzyma środki (lub ich część) po prostu w domu. Większość powierza je bankowi i przechowuje je na koncie bieżącym (39%), oszczędnościowym (34%) lub lokacie terminowej (19%).
Najbardziej popularne formy aktywnego inwestowania to fundusze inwestycyjne i polisy ubezpieczeniowe, czyli najbezpieczniejsze formy z punktu widzenia zysków i strat.
Nikłe doświadczenie w inwestowaniu
Polacy niewiele wiedzą o pomnażaniu środków – aż 61% dorosłych Polaków nigdy nie miało doświadczeń z inwestowaniem. Przeważają wśród nich osoby z najniższymi dochodami lub bez nich (łącznie 81%) oraz mieszkańcy wsi (67%).
Zdecydowana większość z tych, którzy już inwestowali, robiła to na bardzo podstawowym poziomie – głównie były to lokaty, obligacje, oszczędności na koncie (25%), czyli rozwiązania bardzo bezpieczne, ale w obecnych czasach przynoszące straty. Natomiast 14% Polaków o nieco większym doświadczeniu lokowała środki samodzielnie lub przy pomocy doradcy. Połowa tej grupy ma poczucie, że dobrze się zna na dostępnych inwestycyjnych instrumentach finansowych.
Akcje to najbardziej popularne w Polsce instrumenty finansowe aktywnego inwestowania –korzystało z nich 13% Polaków. Na kolejnych miejscach pod względem popularności plasują się fundusze inwestycyjne (12%), obligacje skarbowe (9%) oraz polisy inwestycyjne (7%). Najmniejsze doświadczenie, ale też niewielką wiedzę, mają Polacy w kwestii obligacji korporacyjnych (4%) i alternatywnych spółek inwestycyjnych (3%). O tych dwóch ostatnich formach inwestowania również najwięcej Polaków nigdy nie słyszało (odpowiednio – 68% i 74%).
Zbyt mało wiedzy
Niewielkie doświadczenie w inwestowaniu powoduje, że niemal połowa Polaków nie ma na ten temat wyrobionego zdania. Dla 47% jest to temat całkowicie obojętny. Druga połowa ma bardziej zdecydowaną opinię. Najbardziej pozytywnie nastawieni wobec inwestowania są najmłodsi (18-24 lata).
Ponad połowa Polaków (58%) uważa, że nieruchomości są najbezpieczniejszą i najbardziej rentowną formę lokowania kapitału. Na kolejnych miejscach są metale szlachetne (33%), dzieła sztuki (18%), kryptowaluty (13%).
Czym jest wskaźnik Assay Index?
Assay Index jest wskaźnikiem pokazującym nastawienie do inwestowania, otwartość na jego różne formy oraz doświadczenie inwestycyjne. Parametr ten dla Polaków wynosi 33 (na skali od 0 do 100). Konkluzja jest zatem taka, że Polacy statystycznie są w 1/3 drogi do pełnej dojrzałości inwestycyjnej. Najniższą wartość osiąga wskaźnik Doświadczenia (22 na 100), wyższą wartość mają elementy Potencjału (28) i Przekonań (49).
Badanie Assay Index przeprowadziła w maju 2021 r. firma Maison&Partners. Ankieta online została zrealizowana przez panel badawczy Ariadna na reprezentatywnej ogólnopolskiej kwotowo-losowej próbie 1124 Polaków.
