Blisko 90% konsumentów ankietowanych na kilku rynkach europejskich stwierdziło, że co najmniej raz korzystało z rozwiązań określanych jako Recommerce, czyli sposobów kupowania, dzielenia czy ponownego użycia produktów i usług, które dają im drugie życie. Rozwojem tego typu rozwiązań zainteresowani są też właściciele firm, którzy są skłonni wyłożyć na to własne środki.
Badanie firmy Opinium przeprowadzone w Europie na zlecenie organizacji płatniczej Visa pokazuje, że niedogodności związane z rosnącymi kosztami życia w połączeniu z widocznymi skutkami zmian klimatycznych prowadzą do zmiany podejścia Europejczyków do zakupów. Szukają oni zrównoważonych sposobów kupowania i sprzedawania produktów oraz usług. 87% ankietowanych co najmniej raz korzystało z rozwiązań Recommerce.
Czym jest Recommerce?
Do Recommerce zalicza się wypożyczanie, wielokrotne uzupełnianie, naprawę, odsprzedaż i zwrot zużytych towarów oraz redystrybucję – definiowane jako dzielenie się, wymiana lub sprzedaż po niższych cenach rzeczy, których już nie potrzebujemy lub których mamy za dużo.
Najbardziej znanym i zrozumianym zachowaniem jest odsprzedaż; ok. 45% konsumentów odsprzedaje niepotrzebne im już towary co najmniej dwa razy w roku. Z drugiej strony jedna czwarta małych i średnich przedsiębiorstw w Europie już oferuje opcje odsprzedaży, a połowa planuje to umożliwić w przyszłości.
Nieco ponad 25% ankietowanych jest skłonna zdecydować się na naprawę, odnowienie lub przeróbkę rzeczy, ponieważ oznacza to bardziej przystępną, niższą cenę. Podobnie jak w przypadku naprawy, konsumenci korzystają z produktów przystosowanych do wielokrotnego uzupełniania, by zaoszczędzić pieniądze. Zwroty zużytych towarów w Recommerce rozumiane są jako przyjmowanie lub odbieranie produktów po ich zużyciu. Użytkownicy wymieniają je jako działanie, które z największym prawdopodobieństwem podejmą w przyszłości.
Motywacje konsumentów
Badanie Visa i Opinium pokazało, że kluczem do rozwoju Recommerce jest uświadomienie konsumentom i przedsiębiorcom związanych z nim korzyści finansowych i potencjału oszczędzania. 25% respondentów stwierdziło, że zaangażowałoby się w działania tego typu, gdyby wiązało się to z zarobkiem, np. poprzez założenie aplikacji do sprzedaży używanej odzieży lub mebli albo otrzymaniem zachęty finansowej do redystrybucji nadwyżek żywności.
Kluczowym czynnikiem dostrzeganym przez konsumentów są także korzyści dla środowiska. Dziewięciu na dziesięciu ankietowanych w ciągu ostatnich trzech miesięcy aktywnie uczestniczyło w działaniach przyjaznych środowisku. Jednocześnie zdecydowana większość stwierdziła, że ich zdaniem używanie mniejszej liczby opakowań ma wpływ na środowisko i społeczeństwo. Prawie połowa respondentów wskazała, że głównym powodem ich zaangażowania w gospodarkę o obiegu zamkniętym jest chęć zmniejszenia ilości odpadów, opakowań lub tworzyw sztucznych.
Gospodarka zamknięta
Organizacja płatnicza Visa dąży, by korzystanie z Recommerce było dla ludzi i firm łatwiejsze, bardziej satysfakcjonujące i łatwiej dostępne. W tym celu powstała cyfrowa przestrzeń Recommerce, gdzie osoby prywatne i firmy mogą poznać założenia i zasady Recommerce. Kolejnym krokiem będzie stworzenie laboratorium badań behawioralnych. Rezultaty prowadzonych w nim eksperymentów i współpracy z klientami oraz partnerami mają przyczynić się do odkrycia praktycznych, gotowych do wdrożenia rozwiązań, które umożliwią każdemu z nas bardziej zrównoważone wybory w naszym codziennym życiu. Obecny model gospodarki, który można nazwać linearnym (weź, wytwórz, zużyj) powinien zostać zastąpiony obiegiem zamkniętym.
Przedstawiciele Visa podkreślają, że przejście na bardziej odnawialną gospodarkę nie powinno nikogo wykluczać, każdy powinien mieć możliwość odnalezienia się w nowym systemie. Redystrybucja pozwala znaleźć nowy sposób przekazania dóbr, które nie są już nam potrzebne lub nie zostaną wykorzystane przed upływem terminu ważności, poprzez darowiznę lub sprzedaż.
Szanse dla małych i średnich przedsiębiorstw
Szacuje się, że przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym do 2030 r. może przynieść w Europie nawet dodatkowe 900 mld euro. Przeczuwa to wiele małych i średnich firm. Visa podaje, że roczne przychody tych, które oferują Recommerce wzrosły o 22% w ciągu ostatnich dwóch lat. Na dodatek bardzo wielu konsumentów wskazuje, że jest bardziej skłonna kupować produkty lub usługi od przedsiębiorstw wspierających redystrybucję i związane z nią działania. Optymizmem napawa fakt, że prawie wszyscy respondenci z sektora MŚP w Europie stwierdzili, że chcą wprowadzić bardziej zrównoważone praktyki, przy czym 25% wskazało, że zainwestuje w nie 20% swoich przychodów lub więcej.
Trzeba jednak zauważyć, że ok. 30% ankietowanych, którzy stwierdzili, że są otwarci na uczestnictwo w Recommerce, zrobi to, gdy takie działania staną się łatwiejsze i wygodniejsze. Jeśli chodzi o wypożyczanie i odsprzedaż rzeczy używanych, to 20% respondentów nie było przekonana co do jakości tego typu produktów.
Badanie zlecone przez Visa i firma Opinium przeprowadziła w październiku 2022 r. z udziałem 8000 europejskich konsumentów i 2000 europejskich decydentów z sektora MŚP. Dane zostały zebrane w Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech i Polsce.
Ponadto Visa zleciła firmie GlobeScan przeprowadzenie badania online w celu zrozumienia obecnych zachowań MŚP i konsumentów, jak również przyszłego zapotrzebowania na Recommerce. Ankietowano 7000 konsumentów oraz 1750 mikro, małych i średnich przedsiębiorstw z 7 krajów (Francja, Niemcy, Grecja, Włochy, Polska, Szwecja, Wielka Brytania).
