Podczas marcowego posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej nie podjęto decyzji o zmianie wysokości stóp procentowych. RPP pozostawiła je na dotychczasowym, rekordowo niskim, poziomie. Obecny stan trwa już 4 lata. Wszystko wskazuje na to, że zmian nie należy się spodziewać nawet w kilkunastu najbliższych miesiącach.
Obecna stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego, będąca podstawą wyznaczania innych parametrów, w tym oprocentowania produktów kredytowych, obowiązuje od marca 2015 r. Rekordowo niski poziom stopy referencyjnej – 1,5%, utrzymuje się przez najdłuższy w historii okres. Od kilkunastu miesięcy słychać było głosy, że już wkrótce RPP zapewne zacznie podnosić stopy procentowe. Jednak z tych przewidywań nic nie wynikało. Członkowie Rady konsekwentnie co miesiąc utrzymują dotychczasowy poziom stopy referencyjnej. Na marcowym posiedzeniu pojawiły się wręcz głosy, że podwyżek nie należy się spodziewać nawet do końca 2020 r.
Kto się ucieszy, kto zmartwi
Takie nastawienie RPP to na pewno dobra wiadomość dla kredytobiorców, zwłaszcza z kredytami o zmiennej stopie procentowej. Oni mogą spać spokojnie ciesząc się niskimi ratami. Dla wielu jest to wręcz okazja, by korzystając z podwyżek płac i programu 500+, wręcz nadpłacać należność i tym samym obniżać kwotę kapitału, od którego są liczone odsetki.
To bardzo mądre rozwiązanie, dużo lepsze od wydawania nadwyżek na konsumpcję i przyjemności. Przyniesie wymierne korzyści w chwili, gdy raty kredytów zaczną w końcu rosnąć. Kiedyś się to stanie, nie ma co się łudzić, że obecny rekordowo niski poziom będzie trwał wiecznie. Wówczas wzrost miesięcznej raty dla obecnie nadpłacających kredyt będzie dużo mniej dotkliwy.
W znacznie gorszej sytuacji są oszczędzający. W 2018 r. realna wartość zgromadzonych przez nich pieniędzy spadała. Inflacja przekraczała wówczas 2%, a najlepsze depozyty oscylowały wokół 3%, co przy uwzględnieniu „podatku Belki” oznaczało realne zyski zbliżone, w najlepszym wypadku, do inflacji. Na ogół były one jednak poniżej jej poziomu.
Obecnie jest nieco lepiej, gdyż oprocentowanie najlepszych lokat czy kont oszczędnościowych przekracza 3%, a inflacja znacząco spadła poniżej 2%.
Trudno jednak mówić o zarabianiu na lokatach. Można się w zasadzie tylko cieszyć z utrzymania realnej wartości swoich oszczędności.
Ryzykowne działania
Opinie ekonomistów na temat strategii przyjętej przez RPP i jej wpływie na gospodarkę, są zróżnicowane – jedni ją chwalą, inni ganią, a jeszcze inni wskazują na możliwość, czy wręcz konieczność, dalszego obniżenia stóp procentowych.
Pojawia się też coraz więcej głosów, że działania RPP są bardzo ryzykowne wobec niskiej znajomości zagadnień ekonomicznych przez większość Polaków. Wskazuje się przy tym na dwie kwestie. Jedna związana jest z poszukiwaniem przez drobnych ciułaczy alternatyw dla kiepskiej oferty lokat bankowych, np. na rynku inwestycyjnym czy w firmach oferujących wysokie zyski, a które mogą się okazać piramidami finansowymi. Może się to skończyć utratą znacznej części oszczędności, czy wręcz całego dorobku życiowego.
Znaczniej bardziej niebezpieczne jest masowe zaciąganie kredytów hipotecznych i kupowanie nieruchomości. Zwłaszcza, gdy kwota zobowiązania zbliżona jest do górnej granicy zdolności kredytowej. Gdy w końcu dojdzie do podwyżki stóp procentowych, a tym samym skokowo wzrosną comiesięczne raty, i zbiegnie się to z pogorszeniem sytuacji na rynku pracy, może okazać się, że wielu osób nie będzie stać na spłatę rat.
Przykład obietnic składanych „frankowiczom” przez polityków pokazuje, że nie idą za nimi czyny. Gdy przychodzi bowiem do podejmowania decyzji, u polityków włącza się jednak odpowiedzialność za cały sektor finansowy i nie są skorzy narażać jego stabilności, by pomóc stosunkowo niewielkiej (w skali całego kraju) grupie osób.
