W I kwartale 2021 r. banki bardziej optymistycznie postrzegały sytuację na rynku kredytów dla gospodarstw domowych niż dla przedsiębiorstw. Znalazło to przełożenie na zasady udzielania finansowania. Instytucje finansowe złagodziły kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych i konsumpcyjnych, natomiast nieznacznie je zaostrzyły wobec dużych przedsiębiorstw, w przypadku firm z sektora małych i średnich firm (MŚP) zasady pozostały bez zmian.
Narodowy Bank Polski opublikował kwartalną informację pt. „Sytuacja na rynku kredytowym – wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych”. W materiale opisano zmiany w polityce kredytowej banków i popycie na finansowanie, które zaobserwowano w I kwartale 2021 r. oraz przewidywania na II kwartał 2021 r.
Ostrożność wobec przedsiębiorców
W I kwartale 2021 r. ankietowane banki ostrożnie podchodziły do udzielania kredytów przedsiębiorcom. Z nadesłanych odpowiedzi wynika, że nieznacznie zostały zaostrzone kryteria udzielania kredytów dla dużych przedsiębiorstw, którym najtrudniej jest się elastycznie przystosowywać do warunków rynkowych. Podejście do firm z sektora MŚP było zróżnicowane. Jednocześnie instytucje finansowe nieznacznie obniżyły warunki cenowe, choć podniosły marżę dla kredytów o podwyższonym ryzyku.
Należy odnotować osłabienie popytu na kredyty ze strony dużych przedsiębiorstw i niewielkie jego zmiany ze strony sektora MŚP. Po części wynikało to z zaostrzenie polityki kredytowej banków i oznaczało wykorzystywanie własnych środków. Dał się za to zauważyć wzrost zapotrzebowania na finasowanie fuzji i przejęć oraz restrukturyzacji długu. Najwyraźniej ci, którzy dobrze sobie radzą w kryzysie, postanowili wykorzystać okazję, by wzmocnić swoją sytuację na rynku, a ci, którzy nie chcą z niego wypaść, szukają sposobów na regulowanie swoich zobowiązań.
Popyt na kredyty mieszkaniowe
W stosunku do osób indywidualnych banki złagodziły kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych jednocześnie obniżając marżę kredytową i wymagany udział własny, ale z drugiej strony podniosły marżę dla kredytów o podwyższonym ryzyku.
W I kwartale 2021 r. zaobserwowano istotny wzrost popytu na kredyty mieszkaniowe. Wynika to prawdopodobnie z faktu bardziej optymistycznego postrzegania przez kredytobiorców sytuacji gospodarczej, zachodzących zmian na rynku mieszkaniowym a także z samego złagodzenia polityki kredytowej przez instytucje finansowe.
Dalszemu złagodzeniu uległy kryteria udzielania kredytów konsumpcyjnych, choć działania poszczególnych instytucji były zróżnicowane. Generalnie zwiększyła się maksymalna kwota kredytu i spadły koszty pozaodsetkowe, ale jednocześnie wzrosła marża kredytowa.
Zdaniem ankietowanych, zaobserwowany wzrost popytu wynikał ze złagodzenia kryteriów i warunków udzielania kredytu a także ze wzrostu zapotrzebowania na finasowanie zakupu dóbr trwałego użytku.
Prognozy na II kwartał
Na najbliższe miesiące banki deklarują łagodzenie kryteriów udzielania kredytów mieszkaniowych, konsumpcyjnych i dla sektora MŚP oraz utrzymanie dotychczasowej polityki kredytowej wobec dużych przedsiębiorstw.
Oczekiwany jest wzrost popytu na wszystkie rodzaje kredytu. Ma to być związane ze stopniowym znoszeniem ograniczeń epidemicznych, co będzie pobudzało rozwój gospodarki, przyczyniało się do patrzenia z optymizmem w przyszłość.
Informacja została przygotowana na podstawie ankiety, którą na początku kwietnia 2021 r. wypełniły 23 banki o łącznym udziale w rynku kredytowym wynoszącym 88%.
