Wyniki dwóch badań dotyczących poziomu wiedzy finansowej Polaków wskazują, że przeciętny mieszkaniec naszego kraju niewiele wie na temat świata finansów. Twierdzili tak zarówno pytani o to ankietowani, jak i bankowcy, których poproszono o ocenę wiadomości finansowych ich klientów. Najwięcej kłopotów sprawiają sprawy związane z cyberbezpieczeństwem i treść umów kredytowych.
Od lat słychać narzekania na niski poziom wiedzy finansowej Polaków. Kłopoty frankowiczów, którzy nie zdawali sobie sprawy z ryzyka kursowego (lub nie chcieli o nim pamiętać), tragedie ludzi, którzy tracą swoje oszczędności po upadku kolejnego parabanku, jak dotąd nie skłoniły nikogo do opracowania kompleksowego programu edukacyjnego. Zakrojone na niewielką skalę działania prowadzą niektóre banki czy organizacje pozarządowe, w niektórych szkołach realizowane są autorskie programy edukacyjne.
Może wyniki wspomnianych badań, będą kolejnym przyczynkiem do stworzenia kompleksowego systemu edukacji finansowej.
Sami o sobie
Badanie "Poziom wiedzy finansowej Polaków 2019" zostało przeprowadzone na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości i Fundacji Giełdy Papierów Wartościowych. Ankietowani byli pytani o ocenę swojej wiedzy na temat finansów.
Prawie połowa z nich stwierdziła, iż jest ona mała lub bardzo mała. Niespełna 10% określiło ją jako dobrą lub bardzo dobrą. Wiele do myślenia daje fakt, że krytycznie swoją wiedzę o zagadnieniach finansowych oceniła ponad połowa badanych w wieku 18-34 lat. Podobnie odpowiedziała ponad połowa ankietowanych mieszkańców wsi.
Najwięcej kłopotów sprawiały respondentom kwestie związane z cyberbezpieczeństwem (65% badanych wskazało ten problem) oraz kredytami i pożyczkami (44% wskazań). W dobie rozwoju bankowości internetowej i mobilnej, zasady bezpiecznego bankowania powinny więc stać się wielu działań edukacyjnych ze strony banków, którym powinno zależeć na "oswojeniu" z nowinkami technologicznymi jak najwięcej rzeszy klientów. To samo dotyczy zresztą zapisów umów kredytowych. Kłopoty ze spłatą zobowiązań, to nie tylko problem kredytobiorców, ale i banków, które muszą podejmować działania windykacyjne, dokonywać niezbędnych odpisów w swoich sprawozdaniach finansowych.
Nieco zaskakujący jest wynik, zgodnie z którym, 75% badanych stwierdziło, iż dokładnie czyta zapisy w umowach produktów finansowych. Przeczy to powszechnemu przekonaniu, że na ogół pobieżnie przeglądamy długie, napisane skomplikowanym językiem, dokumenty bankowe. Fakt, że są one niezrozumiałe dla wielu osób, potwierdziły zresztą wyniki badania. Do trudności ze zrozumieniem wszystkich zapisów podsuwanych im do podpisu umów przyznało się bardzo wielu z tych, którzy deklarowali wnikliwe "studiowanie" dokumentów.
Bankowcy o wiedzy klientów
Drugie badanie zostało przeprowadzone na zlecenie Związku Banków Polskich. O ocenę wiedzy finansowej klientów banków zapytano ich pracowników. Ponad połowa z nich oceniła ją jako przeciętną, a tylko niespełna 30% jako dobrą. Pocieszające, że, zdaniem bankowców, poziom znajomości zagadnień finansowych przez klientów stopniowo rośnie.
Ankietowani bankowcy uznali, że najtrudniejszym zagadnieniem jest dla ich klientów inwestowanie (ponad 60 proc. wskazań). Problem znajomością zasad cyberbezpieczeństwa przez użytkowników bankowości elektronicznej też jest dostrzegany przez bankowców. Za istotny uznał go co czwarty pracownik banku.
Skąd Polacy czerpią wiedzę o finansach?
Przede wszystkim z mediów, w tym z internetu. Wielu ankietowanych uznało, że wiadomości dostarczają im same banki i inne instytucje finansowe. Ciekawie wyglądają odpowiedzi na pytanie o preferowane formy poszerzania wiedzy o finansach. Blisko 70 proc. ankietowanych stwierdziło, że chciałoby zdobywać nową wiedzę podczas bezpośrednich spotkań. Ponad połowa respondentów chętnie sięgnęłoby po poradniki, infografiki czy skorzystało z platform e-learningowych.
