Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał orzeczenie, w którym uznał, że kredytobiorca spłacający zobowiązanie przed terminem zapisanym w umowie ma prawo do otrzymania zwrotu części wszystkich poniesionych kosztów. Oznacza to, że kredytodawcy winni się rozliczyć z klientem nie tylko z niewykorzystanego ubezpieczenia, ale i zwrócić mu część prowizji.
Ustawa o kredycie konsumenckim mówi, że kredytobiorcy ponoszą tylko opłaty dotyczące zaciągniętego zobowiązania, które są związane z okresem kredytowania. Nikt nie kwestionuje, że dotyczy to kosztów ubezpieczenia kredytu i banki raczej poprawnie rozliczały się z niego z klientami, którzy spłacili dług przed terminem.
Spór o interpretację przepisów
Od dłuższego czasu toczył się jednak spór, czy zwrot części poniesionych kosztów powinien dotyczyć także innych opłat, przede wszystkim prowizji pobranej przy udzielaniu kredytu.
Banki stanowczo twierdziły, że prowizja nie musi być rozliczana, gdyż nie ma ona związku z okresem kredytowania. Innego zdania był Rzecznik Finansowy oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obie instytucje uważały, że w przypadku wcześniejszego oddania pieniędzy kredytodawcy, kredytobiorcy należy się proporcjonalny zwrot wszystkich poniesionych kosztów.
Sporu nie rozstrzygnęły polskie sądy. Sprawa trafiła do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), gdyż nasz ustawa o kredycie konsumenckim zawiera przepisy wynikające z dyrektywy unijnej.
Decyzja Trybunału Sprawiedliwości
W wydanym 11 września 2019 r. orzeczeniu TSUE uznał, że prawo do wcześniejszej spłaty całego zobowiązania oznacza także uprawnienie kredytobiorcy do otrzymania zwrotu części wszelkich kosztów związanych z kredytem, w tym podatków, opłat, prowizji. Trybunał podkreślił, że ograniczenie możliwości otrzymania zwrotu kosztów tylko do tych, które są bezpośrednio związane z okresem kredytowania rodziłoby niebezpieczeństwo, że instytucje finansowe pobierałyby wysokie opłaty jednorazowe przy zawieraniu umów kredytowych, by w ten sposób zminimalizować płatności bezpośrednio zależne od czasu trwania kredytu.
Co to oznacza dla klientów?
Sprawa wydaje się jednoznaczna w stosunku do kredytów, które zostaną spłacone przed terminem już po wydaniu orzeczenia przez Trybunał - banki powinni się zastosować do werdyktu TSUE i w ostatecznym rozliczeniu kredytu uwzględniać także zwrot części prowizji.
Trudno się raczej spodziewać, by instytucje finansowe dobrowolnie zaczęły zwracać pieniądze tym kredytobiorcom, z którzy już spłacili kredyty przed terminem i banki rozliczyły się z nimi wg dotychczasowych praktyk.
