Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów sprawdzi, jak 16 banków informuje o możliwości skorzystania z ustawowych wakacji kredytowych i w jaki sposób ich udziela. Już na początku kontroli zastrzeżenia budzi wymaganie złożenia kilku wniosków, np. oddzielnie dla każdej raty lub każdego kwartału.
29 lipca 2022 r. weszły w życie przepisy pozwalające kredytobiorcom zawiesić spłatę rat kredytu hipotecznego nawet na 8 miesięcy. Taką możliwość wprowadziła ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Z nowych uregulowań mogą skorzystać osoby spłacające kredyt hipoteczny zaciągnięty w walucie polskiej na własne potrzeby mieszkaniowe. Przepisy pozwalają na zawieszenie dwóch rat w III i IV kwartale 2022 r. oraz po jednej w każdym z kwartałów 2023 r.
Postępowania wyjaśniające
Prezes UOKiK w ramach postępowań wyjaśniających będzie na bieżąco analizował, jak instytucje finansowe wdrażają wakacje kredytowe. Pod lupą znalazło się 16 banków, które obsługują złotowe kredyty hipoteczne: Alior Bank, Bank Handlowy w Warszawie, Bank Millennium, Bank Ochrony Środowiska, Bank Pocztowy, Bank Polska Kasa Opieki, Bank Polskiej Spółdzielczości (Grupa BPS), BNP Paribas Bank Polska, Credit Agricole Bank Polska, ING Bank Śląski, mBank, Pekao Bank Hipoteczny, PKO Bank Hipoteczny, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski, Santander Bank Polska, SG Bank.
Urząd zbada czy i jak banki informują konsumentów o wakacjach kredytowych, zweryfikuje, czy na czas została uruchomiona możliwość składania wniosków, w tym elektronicznie. zwróci również uwagę na to, czy banki nie utrudniają kredytobiorcom skorzystania z wakacji kredytowych lub czy nie próbują ich do tego zniechęcać, np. bezpodstawnie strasząc utratą bądź obniżeniem zdolności kredytowej w przyszłości. – Nie akceptujemy praktyki, która pojawia się już w niektórych bankach, a dotyczy np. wymagania osobnego wniosku na zawieszenie spłaty rat w każdym kwartale obowiązywania wakacji kredytowych, a nawet osobnego wniosku na spłatę poszczególnej raty. To utrudnianie skorzystania z wakacji kredytowych, wprowadzonych aby ulżyć konsumentom – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
Pierwsze dni funkcjonowania ustawy
Dla wyników kontroli mogą okazać się pierwsze dni funkcjonowania nowej ustawy. Jako, że weszła ona w życie w piątek 29 lipca, a wiele osób płaci ratę na początku miesiąca, to UOKiK sprawdzi, czy banki były gotowe na przyjmowanie wniosków już w pierwszym dniu obowiązywania nowych przepisów, zwłaszcza czy ich systemy bankowości elektronicznej (tym kanałem też można składać wnioski o wakacje kredytowe) działały przez weekend bez przerw „technicznych”. Rzecz w tym, że zgodnie z ustawą bank musi dokonać zawieszenia spłaty raty kredytu z dniem doręczenia wniosku, więc bardzo ważne jest ustalenie, czy kredytobiorca miał taką możliwość. W przeciwnym wypadku części kredytobiorców, którym termin spłaty przypada na początkowe dni sierpnia, mógł przepaść jeden miesiąc wakacji kredytowych.
– W związku z tym, że prawo do wakacji kredytowych przysługuje bezwarunkowo konsumentom w zakresie jednego kredytu hipotecznego przeznaczonego na cele mieszkaniowe złożenie wniosku i skorzystanie z wakacji kredytowych nie powinno mieć jakiegokolwiek wpływu na późniejszą ocenę zdolności kredytowej konsumenta. Dlatego zweryfikujemy, czy w tym zakresie banki nie represjonują klientów, którzy skorzystali z ustawowego prawa do wakacji kredytowych – podkreśla Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
W pierwszych dniach obowiązywania nowych przepisów do UOKiK i Rzecznika Finansowego wpłynęło kilkaset skarg od kredytobiorców, którzy skarżyli się m.in. na funkcjonowanie bankowości elektronicznej, ograniczanie przez banki możliwości określenia we wniosku wszystkich 8 miesięcy, w których chciałoby się skorzystać z zawieszenia raty.
– Jeśli banki natychmiast nie zmienią swoich praktyk, zmierzających do utrudniania konsumentom skorzystania z wakacji kredytowych, to muszą się liczyć z zarzutami i ich konsekwencją – zapowiada Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK. W przypadku wykrycia nieprawidłowości, Prezes Urzędu może postawić bankom zarzuty naruszania zbiorowych interesów konsumentów za co grozi kara do 10% rocznego obrotu.
Mądre wykorzystanie wakacji
W czasie wyższych kosztów utrzymania i rosnących stóp procentowych, które przekładają się na wysokość rat kredytów, wakacje kredytowe to z pewnością duża ulga dla kredytobiorców i ich rodzin. Skorzystanie z nich pozwala ograniczyć koszty obsługi kredytu hipotecznego, ale zaoszczędzone środki nie powinny zostać wydane na konsumpcję, dodatkowe „przyjemności”, lecz przeznaczone na nadpłatę kredytu lub stworzenie tzw. „poduszki finansowej” na trudne czasy.
Dzięki kalkulatorowi zmiany oprocentowania kredytu hipotecznego można zorientować się, o ile rośnie rata po podwyżce stóp procentowych, ale także sprawdzić, czy w przypadku dokonania nadpłaty bardziej opłacalne będzie zmniejszenie raty, czy skrócenie okresu kredytowania.
