Polacy coraz więcej oszczędzają na zakup mieszkania. Świadczy o tym rosnąca wysokość tzw. wkładu własnego niezbędnego od otrzymania kredytu hipotecznego.
Przed kryzysem finansowym z lat 2008-2009 banki bardzo luźno podchodziły do udzielania kredytów hipotecznych. Wiele z nich finansowało w 100 proc. zakup nieruchomości. Były i takie, które pożyczały nawet 105 proc. czy 110 proc. jej wartości, by kredytobiorca miał również środki na wykończenie i urządzenie lokalu. Praktyki takie zakończyła tzw. rekomendacja S Komisji Nadzoru Finansowego z 2013 r., która nakazała bankom wymaganie od kredytobiorców wyłożenia pewnej części wartości nieruchomości (wyrażonej w procentach) z własnych zasobów.
Wspomniany wkład własny rósł stopniowo i obecnie wynosi 15 proc. Od 1 stycznia 2017 r. będzie wynosił 20 proc. wartości planowanego zakupu. Banki mogą przyjąć niższy wkład własny, ale wówczas mają obowiązek wymagać dodatkowych zabezpieczeń, np. ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, zastawu na papierach wartościowych lub rachunkach bankowych.
Obawy, że wspomniane regulacje ograniczą dostęp do kredytów hipotecznych, zahamują transakcje na rynku nieruchomości, wydłużą okres zamieszkiwania młodych małżonków z rodzicami czy teściami, okazały się płonne. Sprawdziły się przewidywania KNF, że myślący o zakupie nieruchomości szybko zrozumieją, że wyższy wkład własny oznacza lepsze warunki kredytowania (np. niższe oprocentowanie, niższa marża bankowa, niższa kwota zapłaconych bankowi odsetek, bo są one nie tylko niższe, ale i liczone od mniejszej kwoty), a więc tańszy kredyt. Faktycznie, starający się o kredyt hipoteczny dokładają starań, by wykazać się jak największymi zasobami gotówki. Świadczą o tym dane z rynku finansowego. W II kwartale 2016 r. udział kredytów z najniższym wkładem własnym (czyli poniżej 20 proc.) wynosił w całej puli udzielonych kredytów hipotecznych ok. 42 proc. W analogicznym okresie 2012 r. takich kredytów było ponad 50 proc.
Według analityków, kredyty hipoteczne z wkładem własnym między 20 a 50 proc. wartości nieruchomości stanowią obecnie ok. 36 proc. procent ogółu kredytów hipotecznych. Ok. 7 proc. kredytobiorców wykazuje wkład własny na poziomie między 50 a 70 proc. wartości nieruchomości. Pozostali kupują nieruchomości jedynie „wspomagając się” kredytem.
Warto pamiętać, że wyższy wkład własny zwiększa możliwość sprzedaży mieszkania, nawet na początku okresu kredytowania, gdyby kredytobiorca popadł w tarapaty finansowe czy zmienił plany życiowe. W sytuacji, gdy kredytobiorca wniósł wkład własny, jest bardziej prawdopodobne, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży nieruchomości wystarczą na spłatę zobowiązania wobec banku.
