Zaciągnięcie kredytu w banku oznacza skrupulatne zbadanie zdolności i wiarygodności kredytowej klienta. Nieco mniej formalności towarzyszy pożyczce pozabankowej. A jaka jest procedura dotycząca pożyczek prywatnych / społecznościowych? Kto ich udziela i na jakich zasadach?
W razie kłopotów finansowych w pierwszej kolejności niemal zawsze szukamy wsparcia u krewnych i znajomych. To szybkie rozwiązanie, które nie wiąże się z wypełnianiem wniosków, podpisywaniem umów (kodeks cywilny wymaga, by przy kwocie przekraczającej tysiąc złotych umowa miała formę pisemną) ponoszeniem kosztów obsługi zadłużenia. Gdy nie mamy możliwości pożyczenia pieniędzy od bliskich a z różnych powodów nie możemy dostać pożyczki w banku lub firmie pożyczkowej, pozostaje szukanie pożyczki prywatnej, od nieznajomej osoby.
Prywatni pożyczkodawcy
Bywa, że osoby posiadające oszczędności decydują się, by nie lokować ich na produktach depozytowych lub nie inwestują ich w papiery wartościowe (np. akcje, obligacje), ale pożyczają swoje pieniądze osobom potrzebującym wsparcia finansowego. Wśród tego typu pożyczkodawców są działający indywidualnie, zamieszczający swoje oferty na portalach ogłoszeniowych i społecznościowych oraz korzystający z usług serwisów kojarzących chcących pożyczyć pieniądze z tymi, który ich potrzebują.
Poszukiwanie pożyczki prywatnej warto zacząć od zapoznania się z ofertami na specjalistycznych serwisach pośredniczących, by mieć rozeznanie w oferowanych warunkach, wymaganych zabezpieczeniach i innych elementach zaciągania tego typu zobowiązań.
Wówczas oferta na serwisie ogłoszeniowym na dużo atrakcyjniejszych warunkach niż rynkowy standard, winna raczej wzbudzić obawy niż zaciekawienie. Nie można wykluczyć, że chodzi o wykorzystanie sytuacji w jakiej znalazła się osoba poszukująca wsparcia finansowego, by zdobyć jej dane osobowe, które później zostaną wykorzystane w przestępczym procederze albo po prostu o wyłudzenie opłaty za rozpatrzenie wniosku, po pobraniu której pożyczkodawca nagle zniknie. Koniecznie trzeba dodać, że rozpatrzenie wniosku o pożyczkę nie może być uzależnione od wniesienie opłaty przygotowawczej.
Ryzyko prywatnych pożyczek
Warto zadać sobie pytanie, czy pożyczki prywatne są bezpiecznym rozwiązaniem. Chcąc zaciągnąć kredyt w banku, zostanie zbadana nasza wiarygodność i zdolność kredytowa, sprawdzone zapisy na nasz temat w Biurze Informacji Kredytowej i rejestrach dłużników. Korzystając z oferty firm pozabankowych, też zostaniemy zweryfikowani, choćby pod kątem nie zalegania z płatnościami. Prywatny pożyczkodawca nie ma takich możliwości, może polegać jedynie na naszych słowach. Naturalne jest więc, że każe sobie odpowiednio zapłacić za ponoszone ryzyko, może uzależniać przekazanie pieniędzy od zastosowania dodatkowych zabezpieczeń, np. weksla in blanco, przekazania w zastaw wartościowej rzeczy (np. samochodu, sprzętu rtv czy komputera).
Pożyczkodawców działających indywidualnie ciężko zweryfikować, ocenić ich wiarygodność i rzetelność. To, że pożyczą pieniądze na pewnych zasadach jest pewne, ale czy ich dotrzymają? Czy w trakcie spłaty nie zaczną się domagać wyższych odsetek, spełnienia dodatkowych wymagań? Tego niestety nie możemy być pewni, zwłaszcza, gdy umowa nie została zawarta na piśmie. Możliwa jest nawet sytuacja, że roszczenia będą wysuwane nawet po oddaniu pieniędzy na uzgodnionych wcześniej zasadach.
Należy więc poszukać informacji na temat danego pożyczkodawcy w Internecie, spojrzeć na opinie na jego temat na różnych forach dyskusyjnych, a nawet na liście ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego.
Pożyczenie pieniędzy od osoby współpracującej z portalem pośredniczącym w kojarzeniu oferujących pożyczki z pożyczkobiorcami można uznać za bardziej bezpieczne, gdyż inwestorzy (dysponujący kapitałem, który chcą pożyczać) są weryfikowani i oceniani, muszą przestrzegać zasad obowiązujących na danej platformie pożyczkowej. Naturalne jest, że otrzymanie negatywnych opinii sprawi, iż nie będzie chętnych, by korzystać z ich ofert
Elementem wzmacniającym pozycję pożyczkobiorcy jest też fakt, że często korzysta on ze środków kilku osób, które łączą swoje kapitały, by móc pożyczyć większą kwotę.
Rady na wszelki wypadek
Pożyczki udzielane przez osoby prywatne nie są w żaden sposób kontrolowane czy nadzorowane przez instytucje państwowe. Jedyny element weryfikacji uczciwości oferujących je osób, to opinie tych, którzy z nich skorzystali.
Ogólne wskazówki dotyczące zasad pożyczania pieniędzy zawarte są w kodeksie cywilnym. Można się z nich dowiedzieć, jakie elementy obowiązkowo powinny się znaleźć w umowie pożyczki. Należą do nich dane określające miejsce i datę zawarcia umowy; wskazanie kto, komu i ile pożyczył; opis warunków pożyczki (wysokość oprocentowania, zastosowane zabezpieczenia); podanie terminu i formy przekazania pieniędzy oraz ich zwrotu (gotówka, przelew). Dobrze przygotowana umowa pożyczki powinna również opisywać, co się stanie, jeśli dug nie zostanie zwrócony w terminie, jakie kroki może podjąć pożyczkodawca, jakie konsekwencje grożą z tego tytułu pożyczkobiorcy.
Fakt zawarcia umowy musi zostać potwierdzony odręcznymi podpisami obu jej stron. Przed złożeniem swojego podpisu trzeba oczywiście dokładnie zapoznać się z treścią dokumentu, poprosić pożyczkodawcę o rozwianie ewentualnych wątpliwości.
Z zapisów kodeksu cywilnego wynika też, że pożyczkodawca przed przekazaniem pieniędzy może w dowolnej chwili odstąpić od umowy, jeśli zdobył informacje wskazujące, że pożyczkobiorca będzie miał kłopoty ze spłatą zobowiązania. Z kolei ten drugi musi pilnować, by po podpisaniu dokumentów jak najszybciej otrzymał pieniądze, gdyż po upływie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy nie będzie mógł się już domagać przekazania mu środków.
Możliwe jest, by nie został określony termin zwrotu pożyczki. Obowiązuje wówczas zasada, że pożyczkobiorca powinien je oddać w ciągu 6 tygodni od daty wypowiedzenia umowy przez pożyczkodawcę.
Ostrożnie z zastawem
Jak już wspomnieliśmy, pożyczenie pieniędzy komuś, kto już ma wiele długów i w związku z tym nie może otrzymać kredytu w banku czy pożyczki w firmie pozabankowej, wiąże się z dużym ryzykiem, że zobowiązanie nie zostanie spłacone w terminie. W pełni naturalne jest, że pożyczkodawca żąda w takiej sytuacji wysokich odsetek lub domaga się zabezpieczenia swojej wierzytelności, np. poprzez zastaw. Będąc zmuszonym przez okoliczności do skorzystania z pożyczki prywatnej trzeba pamiętać, by przedmiotem zastawu nie była rzecz, którą wykorzystujemy w pracy zawodowej. Jej utrata w razie nieregulowania terminowo rat, dodatkowo pogłębiłaby nasze problemy. Dobrze jest też unikać oddawania w zastaw przedmiotów, które mają nie tylko wartość materialną, ale i sentymentalną (np. pamiątek rodzinnych), gdyż ich ewentualna utrata może wywołać konsekwencje psychiczne utrudniające odzyskanie kontroli nad swoimi finansami.
Dodajmy, że niedopuszczalne jest, by przedmiotem zastawu była nieruchomość (np. mieszkanie, dom, działka). Sposobem na obejście tego przepisu jest przygotowywanie warunkowych umów sprzedaży, które określają, że jeśli nie zostaną spełnione warunki zwrotu pożyczki, to wówczas nieruchomość przejdzie na własność pożyczkodawcy.
Łatwo sobie wyobrazić sytuację, że w ten sposób utracimy nieruchomość, której wartość wielokrotnie przekracza kwotę, którą pożyczyliśmy. To, jak bardzo tego typu umowa będzie niekorzystna dla pożyczkobiorcy zależy od stopnia uczciwości pożyczkodawcy oraz od tego, jak bardzo pożyczkobiorca jest zdesperowany, by zdobyć pieniądze
Koszty związane z pożyczką prywatną
Zawarcie pożyczki prywatnej oznacza nie tylko konieczność zapłacenia określonego wynagrodzenia dla pożyczkodawcy, ale i obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% kwoty pożyczki. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy kwota pożyczki nie przekracza tysiąca złotych.
Konieczne też jest złożenie w ciągu 14 dni od daty podpisania umowy w urzędzie skarbowym deklaracji PCC-3. Obowiązek jej przekazania dotyczy też umów pożyczek zawartych w ramach tzw. zerowej grupy podatkowej, która obejmuje najbliższą rodzinę. W tym przypadku nie trzeba jednak płacić podatku, o ile pieniądze zostaną przekazane przelewem bankowym lub przekazem pocztowym.
Niedopełnienie tych obowiązków może oznaczać nałożenie przez fiskusa kary w wysokości 20% kwoty pożyczki.
Rozwaga i ostrożność
Przed zaciągnięciem każdego zobowiązania trzeba się zastanowić, czy pieniądze są nam naprawdę potrzebne, czy nie możemy rozwiązać naszych problemów finansowych w inny sposób, np. rezygnując z innych wydatków, sprzedając samodzielnie jakąś wartościową rzecz.
Jeśli dojdziemy do wniosku, że bez pożyczki się nie obejdzie, to trzeba poznać różne oferty dostępne na rynku, wyjaśnić wszelkie wątpliwości dotyczące zapisów w związanych z nimi umowach, porównać warunki finansowania i dopiero wtedy podejmować decyzję o skorzystaniu z wybranej propozycji. Nigdy nie należy zapożyczać się na granicy możliwości, by nieprzewidziane kłopoty nie zburzyły równowagi domowego budżetu.
